Piotr Marczewski w Łódzkiej Alei Gwiazd

19 sierpnia o godzinie 16.00 w Łódzkiej Alei Gwiazd przy ul. Piotrkowskiej 64 zostanie odsłonięta gwiazda Piotra Marczewskiego, znakomitego kompozytora, pianisty, dyrygenta. Jest autorem muzyki do tak ważnych, lubianych i różnorodnych filmów jak: „Znachor”, „Kariera Nikodema Dyzmy”, „Między ustami a brzegiem pucharu”, „Daleko od szosy”, „Wakacje z duchami”, „Samochodzik i templariusze”, „Przygody kota Filemona”. Piotr Marczewski to także twórca muzyki rozrywkowej i teatralnej – jego kompozycje można było usłyszeć zarówno w Studenckim Teatrze Satyry „Pstrąg” w Łodzi, na deskach estrady festiwalu w Opolu, jak i Teatru Wielkiego w Łodzi.

Piotr Marczewski urodził się 13 sierpnia 1938 roku w Łodzi. Ukończył Wydział Instrumentalny Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej (obecnie Akademia Muzyczna w Łodzi) w klasie fortepianu prof. Marii Wiłkomirskiej. To także absolwent teorii muzyki, kompozycji i dyrygentury. Połączenie tych dyscyplin z pianistyką dało mu wyjątkowo szeroki wachlarz możliwości twórczych.

Jeszcze przed uzyskaniem dyplomu komponował dla współtworzonego przez siebie, działającego w Łodzi od 1954 roku, Studenckiego Teatru Satyry „Pstrąg” (założyli go Wiesław Machejko, Leszek Skrzydło i Piotr Hertel). „Pstrąg”, podobnie jak wiele innych teatrów uczelnianych tego okresu, był przejawem studenckiego buntu, który poprzedzał wydarzenia października 1956 roku. Piosenki Marczewskiego trafiły i na deski estrady, i do filmu. Utwór „Gaz, panie szofer” śpiewała Karin Stanek na pierwszym festiwalu w Opolu w 1963 roku, a Jan Himilsbach i Zdzisław Maklakiewicz kultowy utwór „I ja, i pan” w filmie Andrzeja Kondratiuka „Jak to się robi” z 1974 roku. I to właśnie film ugruntował pozycję i sławę Piotra Marczewskiego. Napisał muzykę do ponad 120 filmów fabularnych, animowanych i dokumentalnych oraz spektakli telewizyjnych.
Pierwszym filmem z jego muzyką jest dokumentalna etiuda szkolna „Ulica” z 1964 roku w reżyserii Janusza Kreczmańskiego, z którym współpracował Feridun Erol. To seria nieruchomych zdjęć opisujących życie miasta. Film nie ma klasycznego komentarza – jest nim dynamiczna muzyka jazzowa autorstwa Marczewskiego i odgłosy ulicy. Debiutem kompozytora w fabule jest „Rzeczpospolita babska” (reż. Hieronim Przybył, 1969). Marsz z tej komedii był tak znakomity, że już w następnym roku można go było usłyszeć w „Rejsie” Marka Piwowskiego. Za jeden z największych przebojów polskiego kina uznawany jest temat do serialu „Kariera Nikodema Dyzmy”.

Muzyka Marczewskiego ilustruje też uwielbiane przez widzów filmowe adaptacje przedwojennych bestsellerów wydawniczych: „Znachor”, „Między ustami a brzegiem pucharu” i „Trędowata” oraz tak popularne filmy dla dzieci i młodzieży jak: „Wakacje z duchami”, „Samochodzik i templariusze”, „Gruby” czy animowane „Przygody kota Filemona”.

Kwintesencją twórczości Piotra Marczewskiego jest dla wielu temat z serialu „Daleko od szosy” (1976): „Zaczyna się od syntezatorowej fanfary, przechodzi w quasi bachowską inwencję z polifonią fortepianu i gitary basowej, a potem dialogującą z nimi partią smyczków i już po chwili pojawia się w kontraście bardzo nowoczesny, taneczny, pulsujący rytmiką jazzu latynowskiego motyw środkowy. Całość zamyka polifonia z dodaną partią trąbki. Miniatura doskonała, świetnie pokazująca wszechstronność i wyczucie Piotra Marczewskiego” – wspominał kompozytora Mariusz Gradowski w audycji „Muzyka w kadrze” radiowej Dwójki.

Muzykę Piotra Marczewskiego wykonywały największe polskie orkiestry, w tym łódzka Orkiestra Polskiego Radia i Telewizji (m.in. „Między ustami a brzegiem pucharu”, 1987), Orkiestra Filharmonii Łódzkiej (serial „Zamach stanu”, 1987), Wielka Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia i Telewizji w Katowicach (serial „Rodzina Kanderów”, 1990), ale też grupa muzyczna Babsztyl („Zielone kasztany”, 1986) czy zespół rockowy Rezerwat („Dzikun”, 1988).

Łódzki kompozytor był cenionym i wnikliwym konsultantem muzycznym przy 37 filmach, m.in. przy: „Potopie”, „Zaklętych rewirach”, „Vabank” „Seksmisji” czy serialu „Lalka”. W swojej aktywności pozafilmowej skomponował muzykę do musicalu „Przygody Pana Kleksa”, który swoją premierę miał 26 marca 1974 roku w Teatrze Wielkim w Łodzi.

Piotr Marczewski współpracował również z organizacjami kościelnymi. Zdobył miedzy innymi II nagrodę za utwór „Chociaż tylko mam gitarę” (tekst Aleksander Markiewicz, muzyka i aranżacja Piotr Marczewski) na festiwalu Sacrosong w 1969 roku, gdzie przewodniczącym komitetu honorowego był Kardynał Karol Wojtyła.
Piotr Marczewski zmarł 18 września 2022 roku, został pochowany na Starym Cmentarzu przy ul. Ogrodowej w Łodzi.

Po uroczystości odsłonięcia gwiazdy zapraszamy na spotkanie poświęcone twórczości artysty, które odbędzie się o godz. 17.00 w kinie Narodowego Centrum Kultury Filmowej przy ulicy Targowej 1/3. Po spotkaniu zaplanowana jest projekcja filmu „Między ustami a brzegiem pucharu” w reżyserii Zbigniewa Kuźmińskiego.